Potrzeba zmiany przepisów rozporządzenia wni wynikała przede wszystkim z konieczności dostosowania niniejszego rozporządzenia do obowiązujących regulacji unijnych. W czerwcu 2023 r. Komisja Europejska przyjęła pakiet zmian nowelizujących rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu, zwane dalej „GBER”, które stanowi jedną z podstaw prawnych do udzielania pomocy publicznej dla przedsiębiorców w Polsce. Ponadto, niektóre zmiany stanowiły reakcję na ogólnoświatowy kryzys gospodarczy związany ze światową pandemią wirusa SARS-CoV-2 oraz konfliktu zbrojnego w Ukrainie.

Najistotniejsze zmiany wprowadzone przez nowe rozporządzenie wni dotyczą:

• wydłużenia okresu, na jaki wydawana jest decyzja o wsparciu, w celu umożliwienia przedsiębiorcom realnego skorzystania z pomocy publicznej, uwzględniając trudności i opóźnienia w realizacji inwestycji (z 10 na 12 lat oraz z 12 na 14 lat);
• podwyższenia progu wartości projektu nie wymagającego notyfikacji do poziomu 110 mln euro, oraz dostosowania kwoty  określającej duży projekt inwestycyjny do 55 mln euro, co wpłynęło na modyfikację wzoru służącego do wyliczenia dostosowanej kwoty pomocy. Wartość korzyści wynikająca z powyższych zmian będzie zależna od intensywności pomocy w danym regionie, przykładowo w województwach Polski Wschodniej oraz w woj. świętokrzyskim, gdzie obowiązuje 50% intensywność pomocy publicznej, tzw. duży projekt inwestycyjny o kosztach kwalifikowanych w wysokości 110 mln euro będzie mógł otrzymać o 3,75 mln euro większe wsparcie niż dotychczas

• zawężenia zaliczania do jednostkowego projektu jedynie projektów związanych z tą samą lub podobną działalnością (rozpoczętych przez tego samego przedsiębiorcę w rozumieniu grupy kapitałowej). Zgodnie z przepisami GBER, “taka sama lub podobna działalność” oznacza działalność w tej samej klasie (czterocyfrowy kod numeryczny) statystycznej klasyfikacji działalności gospodarczej (NACE). W naszej opinii, powyższe doprecyzowanie  jest zmianą korzystną, ponieważ zawęża ono przypadki obejmowane jednostkowym projektem skutkujące najczęściej obniżeniem dostępnego pułapu pomocy;
• dostosowania definicji inwestycji początkowej, w celu wykluczenia inwestycji odtworzeniowych - bezpośrednio w przepisie nie wskazano, jak należy rozumieć pojęcie inwestycji odtworzeniowej, jednak w uzasadnieniu rozporządzenia wni wskazano, że są to naprawy, remonty, nakłady niezbędne do odtworzenia majątku, wymiana poszczególnych elementów procesu produkcyjnego bez jego całościowej zmiany. W naszej opinii, szczególnie wymiana poszczególnych elementów procesu produkcyjnego bez jego całościowej zmiany może okazać się problematyczna dla inwestycji polegających na zwiększeniu mocy produkcyjnych istniejącego zakładu, które w większości obejmują rozbudowę parku maszynowego, a niekoniecznie wiążą się z innym rodzajem inwestycji polegającym na zmianie procesu produkcyjnego.Widzimy tu potencjalne pole do dyskusji z organami i konieczności bardziej dokładnego uzasadnienia, że nie mamy do czynienia z inwestycją odtworzeniową;
• wprowadzenia definicji terminu "na warunkach rynkowych", zgodnie z GBER, która oznacza, że warunki transakcji między umawiającymi się stronami nie różnią się od tych, jakie określiłyby niezależne przedsiębiorstwa, i nie zawierają jakiegokolwiek elementu zmowy, a także wskazuje, że każda transakcja, która wynika z otwartego, przejrzystego i niedyskryminującego postępowania, jest uznawana za spełniającą zasadę ceny rynkowej. Zmiana ta jest szczególnie istotna z punktu widzenia oceny kwalifikowalności poniesionych nakładów inwestycyjnych. Jakkolwiek zapis wprost nie referuje do przepisów o cenach transferowych, to z uwagi na zbieżność stosowanych pojęć, w naszej ocenie do weryfikacji kwalifikowalności nakładów inwestycyjnych organy mogą  zastosować metodykę cen transferowych;
• rozszerzenia na podmioty mikro i MŚP dodatkowego warunku uzyskania decyzji o wsparciu na realizację inwestycji polegającej na dywersyfikacji produkcji istniejącego zakładu, zgodnie z którym koszty kwalifikujące się do objęcia pomocą muszą przekraczać o co najmniej 200 procent wartość księgową ponownie wykorzystywanych aktywów - jak dotąd warunek ten dotyczył wyłącznie dużych podmiotów gospodarczych.

W związku z powyższym, proponowane zmiany mają na celu przede wszystkim dostosowanie instrumentu wsparcia inwestycji do prawa unijnego, jak również wydłużenie maksymalnego okresu obowiązywania decyzji o wsparciu. W przepisach obowiązujących od 2023 roku korzystanie ze wsparcia z tytułu kosztów kwalifikowanych nowej inwestycji przysługuje przedsiębiorcy dopiero od miesiąca, w którym upłynął termin zakończenia inwestycji określony w decyzji o wsparciu. 

Komentarz PwC

Wprowadzone zmiany do rozporządzenia wni powodujące wydłużenie okresu obowiązywania decyzji o wsparciu należy ocenić pozytywnie, gdyż częściowo skompensują wcześniejsze niekorzystne zmiany (w szczególności odsuwające w czasie moment od którego można korzystać ze zwolnienia podatkowego o czym pisaliśmy). Przedsiębiorcy uzyskali dodatkowy czas na skorzystanie ze zwolnienia od podatku dochodowego. Niestety zmiany te dotyczą wyłącznie przedsiębiorców, którzy uzyskają decyzje o wsparciu na nowych zasadach, natomiast nie obejmują okresu zwolnienia dla decyzji o wsparciu wydanych przed wprowadzonymi zmianami. Wobec powyższego, w najmniej korzystnym położeniu znajdują się przedsiębiorcy, którzy uzyskali decyzje o wsparciu w 2023 roku, kiedy obowiązywały już zapisy o możliwości korzystania przez nich ze zwolnienia podatkowego dopiero po zakończeniu inwestycji, jednocześnie przy krótszych terminach ważności tych decyzji. 

Zmiany w rozporządzeniu wni powinny również szczególnie zainteresować przedsiębiorców planujących realizację tzw. dużych projektów inwestycyjnych, ponieważ zwiększyła się dostępna pula pomocy publicznej bez konieczności procedury notyfikacji pomocy do Komisji Europejskiej.