Zmiany w Polskiej Strefie Inwestycji od 2023 r. - obniżenie kryteriów ilościowych i późniejsze rozliczenie ulgi

Pod koniec 2022 roku opublikowano treść nowego Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie pomocy publicznej udzielanej niektórym przedsiębiorcom na realizację nowych inwestycji. Rozporządzenie zastąpiło z dniem 1 stycznia 2023 r. Rozporządzenie w sprawie pomocy publicznej udzielanej niektórym przedsiębiorcom na realizację nowych inwestycji (Dz. U. poz. 1713, z późn. zm.) z 2018 r. wprowadzając zmiany m.in. w zakresie terminu nabycia prawa do zwolnienia, czy  korzystania z preferencyjnych warunków wejścia do Polskiej Strefy Inwestycji (PSI) w przypadku reinwestycji, a także doprecyzowując i porządkując przepisy dotyczące PSI.

Zmiany warunków korzystania ze zwolnienia podatkowego – nie dla wszystkich?

Nowe brzmienie przepisów zasadniczo zmienia warunki korzystania z ulgi podatkowej. Przedsiębiorcy, którzy uzyskają decyzję o wsparciu (DoW) na podstawie nowych przepisów będą musieli czekać na skorzystanie z przysługującego im zwolnienia w podatku dochodowym do momentu zakończenia inwestycji. Co ciekawe, opublikowane uzasadnienie do Rozporządzenia przemilcza tą istotną zmianę przepisów. Prawdopodobnie ustawodawca chciał ostatecznie zażegnać spory interpretacyjne w tym zakresie i zakończyć dyskusję o momencie nabycia prawa do zwolnienia.

W praktyce, wprowadzona zmiana znacznie ogranicza czas, w którym przedsiębiorca może korzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego (co konsekwentnie może też wiązać się z mniejszym wykorzystaniem limitu tego zwolnienia, ze względu na krótszy czas na jego utylizację). Przypomnijmy, że DoW wydawana jest na określoną liczbę lat, liczoną od jej wydania. Zmiana nie powinna być tak dotkliwa dla przedsiębiorców z województwa zachodniopomorskiego oraz lubuskiego, dla których okres ważności DoW wynosi 12 lat. Zakładając, że planowana inwestycja będzie trwała 4 lata, to efektywnie pozostanie jeszcze 8 lat na wykorzystanie dostępnego zwolnienia podatkowego.

Niestety w gorszej sytuacji będą przedsiębiorcy z województwa wielkopolskiego, dla których okres ważności DoW wynosi 10 lat. Biorąc pod uwagę również fakt, że w tym regionie nowa inwestycja może polegać wyłącznie na założeniu nowego zakładu lub z dywersyfikacją  działalności zakładu, to warunki inwestowania w ramach PSI w województwie wielkopolskim są coraz bardziej ograniczone.

Co istotne, przepis ten referuje do terminu zakończenia inwestycji określonego w decyzji o wsparciu, a nie faktycznego momentu zakończenia inwestycji. Oznacza to, że przedsiębiorca nawet kończąc inwestycję wcześniej, i tak będzie musiał czekać do terminu wskazanego w decyzji. Jest to szczególnie problematyczne, ponieważ termin zakończenia inwestycji stanowi jeden z warunków, z których inwestor jest rozliczany (do tego terminu musi ponieść określoną wartość nakładów inwestycyjnych i oddać do używania wszystkie środki trwałe i WNiP z którymi związane były te nakłady). Przedsiębiorcy więc, deklarując termin zakończenia inwestycji, często prognozują ten termin z pewnym buforem czasowym, aby uniknąć problemów związanych ze zdarzającymi się w toku inwestycji opóźnieniami. Takie podejście aktualnie będzie się wiązać z odroczeniem terminu nabycia prawa do zwolnienia podatkowego.

Zmiany w zakresie terminu korzystania ze zwolnienia podatkowego nie zmieniają się jednak dla tych przedsiębiorców, którzy realizują nową inwestycję w oparciu o dwuletnie koszty pracowników. W tym zakresie nie zmieniono przepisów i zwolnienie podatkowe przysługuje, począwszy od miesiąca, w którym przedsiębiorca rozpoczął ponoszenie kosztów pracy.

Dobre informacje dla mikro- i małych przedsiębiorców

Zgodnie z opublikowaną treścią Rozporządzenia preferencyjne warunki dla reinwestycji (czyli inwestycji w ramach już istniejącego zakładu) zostały wprowadzone bez ograniczeń czasowych i są dostępne dla wszystkich przedsiębiorców, niezależnie od ich wielkości. Przypomnijmy, że reinwestycja pozwala na obniżenie minimalnej wartości nowej inwestycji aż o 50% (względem standardowych wysokości kosztów kwalifikowanych wymaganych w danej lokalizacji/w odniesieniu do danego typu inwestycji). Możliwość zastosowania obniżonych kryteriów ilościowych będzie dotyczyło inwestycji, które polegają na:

• zwiększeniu zdolności produkcyjnej istniejącego zakładu lub
• dywersyfikacji produkcji zakładu przez wprowadzenie produktów uprzednio nieprodukowanych w zakładzie lub
• zasadniczej zmianie dotyczącej procesu produkcyjnego istniejącego zakładu.

Nowoczesne usługi z łagodniejszym kryterium ilościowym

Pozytywna zmiana dotyczy także dużych i średnich przedsiębiorców, którzy zamierzają realizować inwestycję w sektorze nowoczesnych usług. Od 1 stycznia 2023 r. ustawodawca postanowił złagodzić warunek dopuszczający obniżenie minimalnej wysokości wydatków kwalifikowanych o 95% w przypadku, gdy główną działalnością określoną w DoW są te usługi. Zatem przedsiębiorca nie będzie musiał prowadzić działalności wyłącznie w ramach wskazanych kodów, by skorzystać ze wskazanego obniżenia. Zastosowanie preferencji jest możliwe również, gdy inwestor uwzględni we wniosku pozostałą działalność gospodarczą realizowaną w ramach nowej inwestycji, ale nie wymienioną w Rozporządzeniu WNI.

Nowoczesne usługi to przede wszystkim przedsiębiorcy rozliczający się na podstawie dwuletnich kosztów pracy, a więc przypomnijmy – tu zasady dotyczące momentu rozpoczęcia korzystania ze zwolnienia podatkowego nie uległy zmianie.

Uszczelnienie kosztów kwalifikowanych

Obecne przepisy doprecyzowują, że wytworzone bądź nabyte środki trwałe muszą być kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania. Wprowadzenie tego zapisu wydaje się powtórzeniem wynikającym z samej definicji środka trwałego. Istnieją obawy, że poprzez dokonaną zmianę Ministerstwo Finansów dążyło do usankcjonowania forsowanej od 2020 roku przez Dyrektora KIS tzw. metody OT w odniesieniu do momentu uznawania kosztów za kwalifikowane. W naszej ocenie z literalnego brzmienia przepisu nadal jednak nie wynika, że koszty kwalifikowane identyfikowane będą dopiero po przyjęciu środka trwałego do ewidencji i wystawienia dokumentu OT, a jedynie postawiono warunek, że zaliczenie takie jest niezbędne, aby można było dany wydatek traktować jako koszt kwalifikowany. Wydaje się wobec tego, że nadal w zakresie ustalenia momentu poniesienia kosztu kwalifikowanego przedsiębiorcy będą musieli toczyć spory z organami podatkowymi.

Najem lub dzierżawa

Od 1 stycznia 2023 r. wprowadzono zmianę wyczekiwaną przez przedsiębiorców, którzy w ramach kosztów kwalifikowanych chcieli uwzględniać najmem lub dzierżawę gruntów, budynków i budowli. Obowiązujące w 2022 roku przepisy ograniczały okres kwalifikowalności tych kosztów wyłącznie do 5 lat (w przypadku dużych przedsiębiorców) albo 3 lat (w przypadku mikro-, małych lub średnich przedsiębiorców) liczonych od dnia zakończenia nowej inwestycji. Obecnie zmodyfikowano niekorzystne dla inwestorów przepisy, w ten sposób, że koszty najmu lub dzierżawy będą mogły być kwalifikowane w toku realizacji inwestycji a także po jej sfinalizowaniu aż do zakończenia okresu utrzymania inwestycji, trwającego przez okres 5 lat, a w przypadku mikroprzedsiębiorców, małych przedsiębiorców i średnich przedsiębiorców przez okres 3 lat, licząc od dnia zakończenia nowej inwestycji.

Leasing

Ustawodawca doprecyzował również okres kwalifikowalności kosztów związanych z leasingiem finansowym aktywów innych niż grunty, budynki i budowle wskazując, że koszty te mają być poniesione w okresie obowiązywania umowy leasingu finansowego. Niestety, w przypadku tych kosztów utrzymano sygnalizowaną w lipcu 2022 r. zmianę dla dużych przedsiębiorców wprowadzającą kryterium nowości aktywów objętych leasingiem finansowym. Dotychczasowe przepisy dopuszczały kwalifikowanie rat leasingowych również na używane środki trwałe, ponoszone przez dużych przedsiębiorców.

Infrastruktura OZE ze wsparciem

Ważne informacje płyną dla firm, które w ramach planowanych inwestycji chciały realizować wydatki na infrastrukturę OZE (np. instalacja fotowoltaiczna). Zmienione kryteria jakościowe już nie wykluczają wsparcia na ten rodzaj inwestycji. Wprowadzone zmiany odzwierciedlają stanowisko zarówno Komisji Europejskiej, jak i UOKiK, w tym zakresie.

Podsumowanie

Niektóre z wprowadzonych zmian, jak np. zniesienie ograniczenia czasowego dla obniżenia minimalnych nakładów inwestycyjnych dla reinwestycji czy dodatkowe obniżenie minimalnych nakładów inwestycyjnych w przypadku mikro- i małych przedsiębiorców ocenić należy pozytywnie – z pewnością wpłyną na zwiększenie dostępności pomocy publicznej dla większej ilości podmiotów. Niestety rewolucyjne zmiany w zakresie warunków korzystania ze zwolnienia podatkowego i odroczenie jego momentu do terminu zakończenia inwestycji mogą wpłynąć negatywnie na atrakcyjność tej formy wsparcia realizacji nowych inwestycji. Zachęcamy Państwa do kontaktu z naszymi ekspertami w celu szczegółowego omówienia planowanych inwestycji i możliwości wykorzystania dostępnych form wsparcia.

Zachęcamy do śledzenia tematu oraz w razie pytań zapraszamy do kontaktu.

Agnieszka Szymczyk, Monika Michalak, Klaudia Klisiak