Trwałość projektu - zmiana statusu przedsiębiorstwa

Po etapie składania wniosku i realizacji projektu ostatnim kluczowym zagadnieniem w obszarze tematyki zmiany statusu przedsiębiorstwa beneficjenta dotacji unijnej, jest zmiana jego wielkości w okresie trwałości projektu. Okres trwałości został zdefiniowany w artykule 71 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 13 grudnia 2013 r. (dalej „Rozporządzenie 1303”).

Wynika z niego, iż:

W przypadku operacji obejmującej inwestycje w infrastrukturę lub inwestycje produkcyjne dokonuje się zwrotu wkładu z EFSI, jeżeli w okresie pięciu lat od płatności końcowej na rzecz beneficjenta lub w okresie ustalonym zgodnie z zasadami pomocy państwa, tam gdzie ma to zastosowanie, zajdzie którakolwiek z poniższych okoliczności:

  1. zaprzestanie działalności produkcyjnej lub przeniesienie jej poza obszar objęty programem,
  2. zmiana własności elementu infrastruktury, która daje przedsiębiorstwu lub podmiotowi publicznemu nienależne korzyści,
  3. istotna zmiana wpływająca na charakter operacji, jej cele lub warunki wdrażania, która mogłaby doprowadzić do naruszenia jej pierwotnych celów.

W przypadku dużych przedsiębiorstw naruszeniem zasady trwałości jest również przeniesienie działalności produkcyjnej poza obszar UE, w okresie 10 lat od daty płatności końcowej.

Okres trwałości projektu

W przypadku dużych przedsiębiorstw okres trwałości wynosi 5 lat, w przypadku MŚP 3 lata i rozpoczyna się od momentu otrzymania przez beneficjenta płatności końcowej  ramach dotacji. Zwrot wkładu z EFSI oznacza zwrot wypłaconej dotacji w ramach projektu. Należy przy tym zauważyć, że zagadnienie trwałości projektu jest przedmiotem regulacji w odniesieniu do funduszy europejskich, tj. EFRR, EFS, FS, EFRROW oraz EFMR. W związku z tym, przepisy nie mają zastosowania do dotacji oraz pozostałych mechanizmów wsparcia finansowanych z innych źródeł, chyba że obowiązek przestrzegania tej zasady wynika z treści umowy o wsparcie w ramach danego programu pomocowego.

Trwałość projektu jest na bieżąco monitorowana przez instytucję będącą stroną umowy o wsparcie, dlatego też naruszenie zasady trwałości projektu będzie skutkować koniecznością zwrotu środków otrzymanych na realizację projektu wraz z odsetkami liczonymi jak dla zaległości podatkowych, proporcjonalnie do okresu niezachowania okresu trwałości.

Zmiana statusu a naruszenie trwałości

Zagadnienie zmiany statusu przedsiębiorstwa w trakcie okresu trwałości potencjalnie może stanowić naruszenie przepisów zdefiniowane w pkt. b) lub c) artykułu 71 Rozporządzenia 1303. Zmiany statusu przedsiębiorstwa wynikające ze zmian w strukturze kapitałowej przedsiębiorstwa beneficjenta mogą zostać odczytane przez instytucję wdrażającą programy pomocowe jako zmiana charakteru własności aktywów, tj. elementów infrastruktury nabytych w ramach projektu. Dlatego też w okresie trwałości należy takie zmiany, przed ich dokonaniem, każdorazowo konsultować z instytucją będącą stroną umowy o dofinansowanie.

Zmiana statusu przedsiębiorstwa wynikająca z naturalnego rozrostu firmy nie stanowi naruszenia trwałości projektu. Bardzo ważną rolę w procesie analizy trwałości projektu oraz określenia zakresu możliwych do wprowadzenia zmian w przedsiębiorstwie beneficjenta, jest umowa o dofinansowanie.

Badanie statusu a wytyczne

Z punktu widzenia reżimu pomocy publicznej status przedsiębiorstwa bada się jedynie dwukrotnie, tj. na etapie składania wniosku o dofinansowanie i przy podpisywaniu umowy o dofinansowanie. Na etapie realizacji projektu oraz w okresie jego trwałości kluczową rolę odgrywa tutaj umowa, której zapisy mogą zakazywać jakichkolwiek działań mogących naruszyć status przedsiębiorstwa beneficjenta w sposób niedozwolony. Artykuł 71 Rozporządzenia 1303 nie precyzuje ani nie definiuje przesłanek wskazanych w pkt. b) i c). Nie ma również żadnych obowiązujących wytycznych dla beneficjentów, wydanych przez instytucje zarządzające programami pomocowymi. Dlatego też można się tutaj posłużyć wytycznymi opracowanymi na potrzeby poprzedniej perspektywy finansowej, tj. perspektywy budżetowej 2007 – 2013, takimi jak opracowanie „Trwałość projektów – definicje”, przygotowane na zlecenie Centralnego Punktu Informacyjnego Funduszy Europejskich (http://old.cpe.gov.pl/pliki/2213-trwalosc-projektu-na-podstawie-poig-i-pokl-materialy-szkoleniowe.pdf)

Przykładowo, w świetle tych zapisów zaprzestanie działalności produkcyjnej odnosi się do trwałego przerwania działań bezpośrednio związanych z realizowanym projektem niekoniecznie oznacza to zaprzestanie całej działalności produkcyjnej danej firmy lub instytucji publicznej, zaś zmianę charakteru własności należy zgodnie z opinią KE rozumieć szeroko. Wyrazem tego jest m.in. fakt, że przeniesienie na inny podmiot (na mocy umowy sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania lub innej umowy służącej przeniesieniu własności) rzeczy, w tym również zmiany w strukturze własnościowej beneficjenta (np. zmiany struktury udziałów w spółce z o.o.) postrzegane są jako zmiany charakteru własności.

Przydatne informacje można odnaleźć również  w opracowaniu „Zagadnienie zachowania trwałości projektu  współfinansowanego z funduszy europejskich” przygotowanym przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (2012 r.) dostępnym pod linkiem: https://www.funduszeeuropejskie.2007-2013.gov.pl/Dokumenty/pp/Lists/Prawo%20Polskie/Attachments/19/Podrecznik_ws_trwalosci_2003 2012.pdf. Mając na względzie niejasność i nieprecyzyjność definicji przesłanek naruszenia zasady trwałości operacji zawartej w obecnie obowiązujących przepisach unijnych, istnieje duże ryzyko subiektywnej oceny ze strony instytucji wdrażających programy unijne zdarzeń zachodzących w projektach dofinansowanych ze środków unijnych, w okresie ich trwałości. Dlatego też w terminie 5 lat (w przypadku dużych przedsiębiorstw) oraz 3 lat (w przypadku MŚP), przed dokonaniem jakichkolwiek modyfikacji w zakresie wykorzystania, czy też wymiany aktywów nabytych ze środków dotacji, zmian w działalności produkcyjnej wspartej pomocą finansową UE lub zmian w strukturze organizacyjno-prawnej beneficjenta zalecamy kontakt w tej sprawie z instytucją odpowiedzialną za przekazanie dotacji i w razie konieczności uzyskanie zgody na ich dokonanie w okresie trwałości projektu.

W przypadku dodatkowych pytań lub wątpliwości dotyczących omawianych kwestii, zapraszamy do kontaktu.

Michał Gosek
doradca podatkowy, Associate Partner

Impressum

Wydawca:
Rödl & Partner
ul. Górki 7
60-204 Poznań
T +48 61  864 49 00
www.roedl.pl

Odpowiedzialni za treść:
Michał Gosek

Niniejszy biuletyn stanowi niewiążącą informację i służy ogólnym celom informacyjnym. Nie stanowi on doradztwa prawnego, podatkowego lub gospodarczego; informacje w nim zawarte nie mogą również zastępować indywidualnego doradztwa. Przy redagowaniu biuletynu i zawartych w nim informacji Rödl & Partner zawsze dokłada najwyższej staranności, jednak nie ponosi odpowiedzialności za prawidłowość, aktualność i kompletność informacji. Rödl & Partner nie ponosi również odpowiedzialności za decyzje, które czytelnik podejmie po przeczytaniu biuletynu. Zawarte informacje nie odnoszą się do konkretnego stanu faktycznego, dlatego w konkretnym przypadku należy zawsze zasięgnąć fachowej porady. Osoby wyznaczone do kontaktu z naszej strony są do Państwa dyspozycji.
Cała treść biuletynu i fachowych informacji, które umieszczono w Internecie stanowi własność intelektualną Rödl & Partner i jest objęta ochroną praw autorskich. Osoby korzystające z tych informacji mogą pobierać, drukować i kopiować treść biuletynu i fachowych informacji wyłącznie na własne potrzeby. Wszelkie zmiany, powielanie, rozpowszechnianie i publiczne przekazywanie treści w całości lub części, w jakiejkolwiek formie, wymagają uprzedniej pisemnej zgody Rödl & Partner.